Czym jest trądzik?
Trądzik czyli choroba skóry
Trądzik jest jedną z najczęściej występujących chorób skóry, o złożonej i nie do końca wyjaśnionej etiopatogenezie. Istotną rolę w powstawaniu zmian trądzikowych odgrywają: łojotok, namnażanie bakterii Propionibacterium acnes (P. acnes), czynniki hormonalne, uwarunkowania genetyczne, zaburzenia immunologiczne, nadmierna reaktywność mieszków włosowych oraz czynniki psychologiczne. Charakterystyczne wykwity występujące w przebiegu tej dermatozy to zaskórniki, grudki, krosty, torbiele ropne, przebarwienia pozapalne oraz blizny.
Rodzaje trądziku
Trądzik różowaty
Trądzik młodzieńczy
Trądzik osoby dorosłej
Trądzik różowaty
Trądzik różowaty jest dermatozą, występującą częściej u kobiet, jednak najcięższe objawy występują u mężczyzn. Pojawia się głównie w wieku dojrzałym, między 30. a 60. r.ż. Obecnie przyjmuje się, że w jego przebiegu mogą przeważać zmiany rumieniowe lub zapalne, a w niektórych przypadkach przerostowe, niekoniecznie stanowiące kolejne etapy nasilenia choroby. Obraz kliniczny rosacea jest zróżnicowany. Obecnie wyróżnia się cztery podtypy choroby: rumieniowo-teleangiektatyczną, grudkowo-krostkową, guzkową oraz oczną. Trądzik różowaty przebiega z okresami remisji i zaostrzeń klinicznych, które wymagają przewlekłego stosowania leków zarówno miejscowych, jak i ogólnych. Każde zaostrzenie przyczynia się do postępującego uszkodzenia skóry i nasilenia objawów choroby. Istotne znaczenie odgrywa także odpowiednia pielęgnacja i styl życia.
Trądzik młodzieńczy
Trądzik młodzieńczy (inaczej zwany pospolitym) jest powszechnym, przewlekłym schorzeniem, dotyczącym okolic łojotokowych (głównie: twarz, klatka piersiowa, plecy). Najwięcej zachorowań obserwuje się w 14-17 r.ż. u kobiet i 16-19 r.ż. u mężczyzn. W okresie pokwitania zwiększona ilość androgenów wpływa stymulująco zarówno na powiększenie gruczołów łojowych, jak i na produkcję łoju. Obraz chorobowy jest różnorodny i zależy od nasilenia zmian skórnych.
Trądzik osoby dorosłej
Na przestrzeni ostatnich kilku lat zmiany trądzikowe coraz częściej obserwuje się również u osób w wieku dojrzałym. Trądzik osoby dorosłej (inaczej: późny) jest schorzeniem dotyczącym w większości przypadków dojrzałych kobiet, charakteryzującym się podobną patofizjologią wykwitów jak w przypadku trądziku młodzieńczego natomiast częściowo różniącym się obrazem klinicznym. Istnieją dwie odmiany trądziku późnego: postać zapalna oraz retencyjna. Typową lokalizacją wykwitów jest dolna część twarzy (okolica brody, żuchwy oraz szyja) a także ramiona, klatka piersiowa i plecy. Niewielkie zmiany zapalne w postaci czerwonych grudek lub krost wypełnionych treścią ropną to jeden z najczęstszych obrazów klinicznych trądziku późnego. W przypadku zaawansowanej odmiany pojawiać się mogą pojedyncze guzy oraz nacieki zapalne. Trądzikowi późnemu towarzyszy również obecność łojotoku, bliznowacenie oraz przebarwienia pozapalne powstające w miejscu ustępujących wykwitów.
Inne rodzaje trądziku
- Trądzik samouszkadzający – jest wynikiem chronicznego zdrapywania zmian trądzikowych co w efekcie prowadzi tym samym do powstania licznych przeczosów i przebarwień
- Trądzik polekowy – pojawia się na skutek miejscowego i ogólnego stosowania kortykosteroidów a także w mniejszym stopniu leków, takich jak brom, lit, fenytoina, hormony androgenowe. Charakterystyczne dla tej postaci są w zmiany grudkowo-krostkowe mieszczące się przy ujściach mieszków włosowych.
- Trądzik kosmetyczny – jak sama nazwa wskazuje związany jest ze stosowaniem kosmetyków zawierających w swoim składzie substancje o charakterze komedogennym
- Trądzik zawodowy – ściśle związany z wykonywanym zawodem oraz stycznością ze związkami chemicznymi. Zmiany najczęściej zlokalizowane są w obrębie oczodołów oraz w miejscach ścisłego kontaktu ubrań roboczych ze skórą, np. na kończynach górnych lub dolnych.
- Trądzik niemowlęcy – w obrębie twarzy noworodków i niemowląt na skutek działania hormonów przekazywanych przez matkę pojawiają się zapalne guzki oraz cysty
Postacie kliniczne trądziku
Łagodne:
- Zaskórnikowa, niezapalna – w obrazie klinicznym przeważają liczne zaskórniki otwarte i/lub zamknięte, zlokalizowane głównie w obrębie twarzy
- Grudkowa – na skórze pojawiają się współwystępujące z zaskórnikami grudki
- Grudkowo-krostkowa, zapalna – najczęściej spotykana odmiana trądziku. Na twarzy, plecach, ramionach i klatce piersiowej pojawiają się zmiany zapalne, tj. grudki i krosty
Ciężkie:
- Ropowicza, guzkowo-cystowa – charakterystycznym objawem są zaskórniki, guzy i guzki, z których wydobywa się ropna, krwista lub ropno-krwista wydzielina. W przypadku ustąpienia guza mogą pojawić się keloidy i blizny zanikowe.
- Skupiona – na skórze występują torbiele oraz głębokie ropnie, które goją się z pozostawieniem przerosłych i zanikowych
- Bliznowcowa – postać ta posiada zdolność do tworzenia przerosłych blizn.
- Piorunująca – to najcięższa odmiana trądziku dotykająca głównie chłopców w wieku od 13-16 lat, o ostrym przebiegu z objawami ogólnymi. Zmiany skórne bardzo szybko się rozprzestrzeniają. W niektórych przypadkach istnieje możliwość występowania ropni, martwicy krwotocznej oraz bliznowacenia. Wykwitom towarzyszą również objawy ogólne, takie jak złe samopoczucie, gorączka, spadek masy ciała czy bóle stawowo-mięśniowe.